بيش از ۲۰ درصد كودكان با استرس دستوپنجه نرم ميكنند، اما والدين با رعايت چند نكته ميتوانند اين موضوع را به خوبي مديريت كنند. شايد باورش براي بعضي از والدين سخت باشد، اما بايد پذيرفت كه كودكان بر خلاف تصور رايج پدر و مادرها، استرس را تجربه ميكنند. بيشتر والدين، دنياي كودك را دنيايي پر از شور و نشاط و بدون هرگونه استرس و نگراني ميدانند و از آن جا كه خودشان از فرزندان شان محافظت و مراقبت و نيازهايشان را تامين ميكنند، خيلي به عوامل استرسزا توجهي ندارند.
بعضي از آنها باورشان نميشود كودكان هم با مشكلي به نام استرس درگيربشوند، اما روان شناسان حوزه كودك نظر ديگري دارند. طبق آخرين تحقيقات، بيشتر از ۲۰ درصد كودكان چهار سال به بالا با اين مشكل دست و پنجه نرم ميكنند و بي توجهي والدين، باعث حل نشدن اين مشكل رواني شان ميشود كه آينده كودك را با خطراتي روبه رو ميكند. در ادامه مبحث، چند نكته درباره علايم و توصيههايي براي كاهش استرس كودكان مطرح ميشود.
از كجا بفهمم كه كودكم استرس دارد؟
استرس در كودكان كم سن و سال ميتواند به صورت مكيدن شست، ناخن جويدن، انگشت در بيني كردن، شب ادراري و... باشد، اما در كودكان بزرگتر ميتواند به شكل پرخاشگري، بدزباني، اذيت كردن ديگران، كابوس ديدن، دروغ گفتن، بي نظمي، نداشتن اعتماد به ديگران و... خود را نشان دهد. با توجه به اهميت اين موضوع، اين سوال پيش ميآيد كه چگونه ميتوان به كاهش اضطراب و استرس كودك كمك كرد؟
درباره ترسهايش با او صحبت كنيد
وقتي ميترسيم از مواجهه با عوامل ترس خود اجتناب ميكنيم، در صورتي كه اجتناب از اين شرايط، استرس انسان را افزايش ميدهد. در عوض اگر كودك در مواجهه با ترس خود قرار گيرد، ياد خواهد گرفت در طول زمان به طور طبيعي استرس خود را كاهش دهد. بدن نميتواند براي مدت زمان بسيار طولاني مضطرب بماند، بنابراين سيستمي براي كاهش استرس در اين شرايط وجود دارد كه بدن را آرام ميكند.
حواستان باشد كه مثبتنگر شود
يكي ديگر از عوامل استرسي شدن كودكان، ديد منفي آنها به زندگي است. اگر شما مثبت نگر باشيد، فرزند شما هم چنين خواهد شد. به او بگوييد بايد در انتظار اتفاقهاي مثبت زندگي باشد تا با خيال آسوده تري به رشد استعدادهايش بپردازد. به قول معروف، جلوي كودكان به صورت هميشگي فال بد نزنيد كه تو نميتواني و نميشود و ....
به او اطمينان بدهيد كه لازم نيست بهترين باشد
بسياري از ما فكر ميكنيم لازم است فرزندان ما در زمينههاي ورزشي، مدرسه و عملكردهاي مختلف همواره موفق باشند، اما گاهي اوقات فراموش ميكنيم بچهها بايد كودكي كنند. عملكرد فرد در مدرسه را نمرات تعيين ميكنند نه لذت بردن از يادگيري. مهم است كه فرزندتان را به تلاش بيشتر تشويق كنيد، اما به همان اندازه مهم است كه اشتباهات و نواقص وي را بپذيريد و درك كنيد. كودك تان بايد بداند هر انساني در بعضي حوزهها ضعيف است. استرس در كودكاني كه احساس ميكنند بايد در همه حوزهها بهترين باشند، خسته كننده و نااميد كننده است.
خودتان استرسي نباشيد
كودكان به والدين خود نگاه ميكنند تا بدانند چه واكنشي در هر موقعيتي بايد داشته باشند. همه ما تا به حال با اين صحنه مواجه شده ايم كه كودكي در حال دويدن زمين ميخورد. اولين حركت او اين است كه به والدينش نگاه كند و اگر آنها را نگران ببيند، گريه ميكند به اين دليل كه كودك ناخودآگاه براي نحوه برخورد در هر موقعيتي، از والدين راهنمايي ميگيرد. كودكان در تمام سنين پيرو احساسات والدين خود هستند. اگر شما مضطرب هستيد، فرزند شما مضطرب ميشود؛ بنابراين وقتي ميخواهيد اضطراب كودك خود را كاهش دهيد، بايد اضطراب خود را مديريت كنيد.
بپرسيد كه چرا استرسي ميشود؟
اگر فرزندتان به شما ميگويد كه نگراني يا ترسي دارد، نگوييد: «نه تو نبايد بترسي» يا «تو مشكلي نداري كه بترسي». اين به فرزند شما كمك نميكند. در عوض، اين احتمال وجود دارد فرزند شما به اين باور برسد كه شما اصلا به او اهميت نميدهيد يا او را درك نميكنيد. به جاي اين جملات، تجربيات فرزندتان را با گفتن اين كه «به نظر ميآيد ترسيده باشي، چه چيزي تو را نگران كرده؟» درك كنيد و سپس بحث و گفتگو درباره احساسات و ترس فرزندتان را ادامه دهيد.
اعتماد به نفساش را بالا ببريد
كودكان تحت شرايط تنشزا ممكن است در افكار منفي و انتقاد از خود گم شوند يعني بر نيمه خالي ليوان و نگراني درباره وقايع آينده تمركز كنند. هرچه بيشتر بتوانيد بر ويژگيهاي مثبت فرزندتان و نقاط قوت وي تاكيد كنيد، بيشتر آن را به فرزندتان يادآوري ميكنيد كه با تلاش به خواسته هايش در آينده خواهد رسيد. تعريف و تمجيد از كودك اگر واقع بينانه و بر اساس نقاط قوتش باشد، تاثير زيادي در افزايش اعتماد به نفس و كاهش استرس او خواهد داشت.
سرگرمي برايش ايجاد كنيد
كودكان به آرامش نياز دارند. متأسفانه گاهي اوقات حتي فعاليتهاي سرگرم كننده مانند ورزش، بيش از آن كه سرگرم كننده باشد، بر موفق يا موفق نشدن در آن تاكيد ميشود و والدين از فرزند خود ميخواهند براي كسب موفقيت در آن تلاش كند. شما بايد در طول هفته فعاليتهايي را كه براي فرزند شما فقط جنبه سرگرمي دارد، تدارك ببينيد. اين ممكن است شامل برنامه ريزي روزانه براي كودك شما باشد كه با اسباب بازي يا بدون آن بازي كند، يك ورزش (بدون آن كه رقابتي باشد) انجام دهد يا نقاشي كند.
از پاداش دادن به موقع غافل نشويد
هر زمان كه كار درستي انجام ميدهد، وي را با ستايش، در آغوش گرفتن يا حتي هديه دادن چيزهاي كوچك مانند يك برچسب يا برخورد محبت آميز پاداش دهيد. اين روش، دادن رشوه نيست بلكه انگيزهاي براي فرزندتان است تا خود را در موقعيتهاي مختلف قرار دهد و بيشتر به فكرانجام كارهاي درست باشد. اگر رفتارهاي توام با پاداش داشته باشيد، فرزند شما فعالتر خواهد شد.
منبع: Psychologytoday